پدیدار شدن شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نوین، گردش بی‌سابقه اطلاعات نادرست را به همراه داشته‌ است و این مسئله به خصوص در زمان وقوع بحران‌هایی مانند همه‌گیری کووید-۱۹، جنگ، بلایای طبیعی همچون زلزله، و به شکل کلی هرگونه بحران طبیعی و غیرطبیعی دیگری افزایش قابل توجهی می‌یابد. مسئله اخبار جعلی از زمان پیدایش رسانه وجود داشته است اما اشاعه این اخبار در سال‌های اخیر به کمک شبکه‌های اجتماعی، منجر به افزایش چشمگیر مخاطبان، سرعت و گستره این اطلاعات شده و ازاین‌رو مشکلات اجتماعی متعددی را ایجاد کرده‌ است.

در ایران نیز باتوجه به‌فراگیر شدن استفاده از شبکه‌های اجتماعی در سطح عموم جامعه طی سال‌های اخیر، شاهد رشد روزافزون مصرف اخبار جعلی و اطلاعات غلط هستیم که تاثیر قابل‌توجه و انکارناپذیری بر ادراک مردم از شرایط و میزان رضایتمندی آن‌ها، اعتماد و امید عمومی، و به شکل کلی تصمیم‌ها، رفتارها و واکنش‌های مردم دارد.

بی شک در عصر حاضر، یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده قدرت کشورها و دولت‌ها، آمادگی حداکثری برای پیشگیری و مقابله مؤثر با پدیده اخبار جعلی و اطلاعات غلط است که در مواقع بحران می‌توانند آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر کشورها وارد سازند. در این میان علوم رفتاری با استفاده از اصول حاکم بر تصمیم‌گیری، شناخت و رفتار انسان‌ها نقش محوری و تعیین‌کننده در مقابله کارآمدتر، دقیق‌تر و مبتنی بر شواهد علمی با اخبار جعلی و پیشگیری از آن ایفا می‌کند.

پروژه حاضر در بهار سال 1401 به سفارش دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور انجام گرفت و تلاش شد تا با ارائه درک و بینشی روان‌شناختی نسبت به پدیده اخبار جعلی و به‌کارگیری موثرترین و بروزترین یافته‌های موجود در این حوزه، راهبردهایی نوین در سه بخش پیشگیری از اخبار جعلی (پیش از انتشار)، مقابله با اخبار جعلی (پس از انتشار) و توصیه‌های عمومی ارائه شود.